ထုိင္ေပၿမိ ု႔ေရႊ႔ေၿပာင္းနိုင္ငံသားသစ္သီးသန္႔က႑ၿမန္မာဘာသာ

ျမို့ေတာ္ ဖနြမ္ပင္
 

ဘာသာစကား  ကေမၻာဒီးယားဘာသာ/ခမာဘာသာ
 

အမို်းသားပန္း  ဒက္ဖိုးဒီးလ္ပန္း
 

ကိုးကြယ္သည့္  ဘာသာ

မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ ၊ ဟိနယာနဗုဒၶဘာသာ ေငြေျကးစနစ္
 

ေငြအသျပာ  လီးအီးလ္ (Riel)
 

ပထဝီအေနအထား

 ကေမၻာဒီးယားနိုင္ငံက အလယ္ေတာင္ကြ်န္းဆြယ္မွာ တည္ရိွတယ္။ ေျမာက္ဖက္မွာ လာအိုနိုင္ငံနဲ့နီးစပ္ျပီး အေနာက္ေျမာက္ဖက္မွာ ထိုင္းနိုင္ငံနဲ့နယ္စပ္ထားပါတယ္။ အေရွ့ေတာ္ငဖက္မွာ ဗီယက္နမ္နဲ့နီးစပ္ပါ
တယ္။ အေနာက္ေတာင္ဖက္မွာပင္လယ္နဲ့နီးကပ္ပါတယ္။ေတာင္ပိုင္းေဒသက ယိုးဒယာပင္လယ္ေကြ့
၊မေလးရွားနိုင္ငံနဲ့ကမ္းလွမ္းမ်က္နွာတည္ပါတယ္။ ကေမၻာဒီးယားနိုင္ငံနယ္ေျမတစ္ခုလံုးက ပန္းကန္ျပား ပံု႑ာျဖစ္ျပီး မ်က္နွာဖက္ ၃ဖက္မွာ ေတာင္ပူစာမ်ားနဲ့ ေတာင္စဥ္စုမ်ား ဝိုင္းထားရိွတယ္။ ဗဟိုခ်က္မမွာ ေတာ့ က်ယ္ျပန့္ျပီးေျမစာျြကယ္ဝတဲ့ေျမျပန့္တစ္ခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီေျမျပန့္အက်ယ္အဝန္းမွာ နိုင္ငံတစ္ခုလံုး ရဲ့ ေလးပံုတစ္ပံုထက္မ်ားျပီး ေနရာယူခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေျမျပန့္ေဒသ မဲေခါင္ျမစ္နဲ့မဲ့ေခါင္ျမစ္ျမစ္လက္တက္ မွ နံုးတင္ျပီး ျဖစ္လာတာျဖစ္တယ္။
 

သမိုင္းအက်ဥ္း

 ကေမၻာဒီးယားနိုင္ငံက အလယ္ေတာင္ကြ်န္းဆြယ္ေပၚရိွ ေရွးေဟာင္းနိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တယ္။ သမိုင္းျကာရွည္မႈ မွာ နွစ္ ၂ဝဝဝေက်ာ္ရိွခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ခ်င္ ၊ ဟန္မင္းေခတ္မွာ ၄င္းကို ဖူနန္းလို့ ေခၚပါတယ္။ မင္ ေခတ္ မွစျပီး ကေမၻာဒီးယားလို့ ေခၚပါတယ္။ A.Dတစ္ရာစုနွစ္မွာ ကေမၻာဒီးယားနယ္တြင္းမွာ ဖူနန္း ဘုရင့္ နိုင္ငံကို ထူေထာင္လာပါတယ္။ ျပည္သူျပည္သားမ်ားက ဟိနၵူဘာသာကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ သတ္မွတ္ကိုးကြယ္ပါတယ္။ အိနၵိယယဥ္ေက်းမႈျသဇာေပးျခင္းကို မ်ားစြာခံခဲ့ရပါတယ္။ ၁၅ရာစုနွစ္ေနာက္ ပိုင္းမွာ နိုင္ငံအင္အားနည္းသြားလို့ ဗီယက္နမ္နိုင္ငံဝင္ေရာက္ကူ်းေက်ာ္ျခင္းကို ျကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံခဲ့ရ တယ္။ ၁၈၆၃ခုနွစ္ကစျပီး ျပင္သစ္နိုင္ငံရဲ့ကာကြယ္ခံနိုင္ငံျဖစ္ရွာသြားတယ္။ ၁၉၄၁ခုနွစ္ကေန ၁၉၄၅ခုနွစ္ အထိ ဂ်န္ပန္တပ္မေတာ္သိမ္းပိုက္ခံခဲ့ရတယ္။ ၁၉၄၅ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွ ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။ ၁၉၅၃ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၉ရက္ေန့မွာ ျပင္သစ္အုပ္ခု်ပ္မႈမွ လြတ္ထြက္လာနိုင္ျပီး လြတ္လပ္ခြင့္ရရိွပါတယ္။ ၁၉၅၅ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ စိယနုက ကေမၻာဒီးယားဘုရင္အျဖစ္ေရြးခံရတယ္။ ျပီးေနာက္မွာ ကေမၻာဒီးယားသမိုင္းက စိယနုေခတ္ ၊ လြန္ေနာ္ေခတ္ ၊ အနီေရာင္ ကေမၻာဒီးယားအုပ္ခု်ပ္ေရး ေခတ္ ၊ ဖနြမ္ပင္ေခတ္ (ဂုဏ္း ၃ဂုဏ္း ပူးေပါင္းအုပ္ခု်ပ္ေရး) ၊ နိုင္ငံလံုးအဆင့္ျမင့္ဆံုးေကာ္မတီေခတ္ တို့ရိွခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၃ခုနွစ္မွာ ကေမၻာဒီးယားဆိုင္ရာ နိုင္ငံတကာကုလသမဂၢအခြင့္တာဝန္အဖြင့္နဲ့ နိုင္ငံ အဆင့္ျမင့္ဆံုးအစည္းအေဝးနဲ့လက္တဲြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီး အစိုးရသစ္ကို ထူေထာင္လာျပီး ဒီေန့အထိ ျဖစ္တယ္။
 

အေရးပါေသာ
ပဲြေတာ္ေန့မ်ား

(၁) နွစ္သစ္ကူးပဲြ။
နွစ္တိုင္း ၄ လ ၁၄ရက္ကေန ၁၆ ရက္အထိ ကေမၻာဒီးယားနွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္ျဖစ္တယ္။ သက်မုနီရဲ့ေမြးေန့နဲ့ သတ္မွတ္ထားတာျဖစ္တယ္။ နွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္ရက္မ်ားမွာ တစ္နိုင္ငံလံုးေစတီဘရားေက်ာင္းမ်ားက ဗုဒၶဘာသာအေရာင္ ၅မို်းအလံနဲ့ငျကင္းအလံကို ခိ်န့္ထားပါတယ္။

(၂)Imperial Ploughing Festival

နွစ္တိုင္းေမလ ၁၁ရက္ေန့မွာ က်င္းပေလ့ရိွတဲ့Imperial Ploughing Festival မွာ ကေမၻာဒီးယား လူမို်းတို့ရဲ့အေရးပါတဲ့ရိုးရာပဲြေတာ္တစ္ခုျဖစ္တယ္။ တစ္နိုင္ငံလံုးရဲ့အစိုးရဌာနမ်ားကို တစ္ရက္ရံုးပိတ္လိုက္ တယ္။ ဒီပဲြေတာ္အခမ္းအနားကို မြန္ျမတ္လယ္ယာမွာ က်င္းပပါတယ္။ တစ္နွစ္လယ္ယာစိုက္ပို်းမႈျဖစ္စဥ္ အတိုင္း စိုက္ပို်းပါတယ္။
(၃) ေရပူေဇာ္ပဲြ
နွစ္တိုင္းေအာက္တိုဘာလ ၃၁ရက္ေန့ကေန နိုဝင္ဘာလ ၂ရက္ေန့ထိ ၃ ရက္က်င္းပပါတယ္။ နတ္ေဒဝ မ်ားက ေစာင္မေပးတာ နဲ့ သဘာဝဆုလာတ္ေပးတာကို ေက်းဇူးတင္သေဘာမို်းျဖစ္တယ္။ ေရပူေဇာ္ပဲြေတာ္ မွာ ေလွေလွာ္ျပိုင္ပဲြ ၊ ေရမီးလံုလႊတ္ပဲြ ၊ လမင္းပူေဇာ္ပဲြစတဲ့လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို က်င္းပေလ့ရိွတယ္။
(၄) သကၤန္းလက္ေဆာင္ေပးပဲြ
သာသနနွစ္ ၁ဝလ ၂၈ရက္ေန့ကေန ၁၁လ ၂၈ရက္ေန့ထိက်င္းပေလ့ရိွတဲ့သကၤန္းလက္ေဆာင္ေပးပဲြမွာ ကေမၻာဒီးယားဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားတို့ရဲ့ အခမ္းနားဆံုးပဲြေတာ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းဘုန္းျကီးမ်ားမိုးရာသီ အျပီးေနထိုင္ျပီးေနာက္ သူတို့အတြက္ တစ္လျကာ သကၤန္းလက္ေဆာင္ေပးပဲြ က်င္းပေပးပါတယ္။
 

အခ်က္အလက္မ်ားကိုးကားျခင္း။ ။ တရုတ္ျပည္တိုင္ဝမ္ေဒသနိုင္ငံျခားေရးဌာန