ထုိင္ေပၿမိ ု႔ေရႊ႔ေၿပာင္းနိုင္ငံသားသစ္သီးသန္႔က႑ၿမန္မာဘာသာ

【 ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီး အေထြေထြစားနပ္ရိကၡာနိယာမ 】

1.ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီး ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးခ်ိန္ညိွထားရမည္။ ၿပင္ဆင္မႈအၿဖစ္ စံၿပကိုယ္ခႏၶာအေလးခ်ိန္ထိန္းသိမ္းရန္ၿဖစ္သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလ အစားအစာ၌ ေမးၿမန္းရန္ရိွပါက ဆရာဝန္(သို႔)အာဟာရဆရာမ်ားနွင္႔ တိုင္ပင္ပါ။

2.ကိုယ္အေလးခ်ိန္：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို သင္႔ေလ်ာ္ေသာ ၿပ ုၿပင္ ေၿပာင္းလဲမႈနွင္႔္အညီ ၁၀-၁၄ကီလိုဂရမ္တိုးၿမွင္႔သင္႔သည္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးၿမွင္႔မႈကို ဂရုစိုက္သင္႔သည္။ အေလးခ်ိန္ေလ်ာ႔ခ်ၿခင္း မသင္႔ေလွ်ာ္ပါ။

3.ကယ္လိုရီူ
(1)ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈ အေၿခခံ（DRIs）အၾကံၿပ ုခ်က္မ်ားကိုးကားရန္၊ ကိုယ္ဝန္ဒုတိယအဆင္႔မွစ၍ ေန႔စဥ္၃၀၀ ကယ္လိုရီလိုအပ္သည္။ သို႔ေသာ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အသက္၊ လႈပ္ရွားမႈ၊ က်န္းမာေရးအေၿခအေနနွင္႔ အေလးခ်ိန္ တိုးၿမွင္႔မႈ ခ်ိန္ညိွသင္႔သည္။
(2)ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ား（DRIs）အၾကံၿပ ုခ်က္အရ တစ္ေန႔လွ်င္ ၅၀၀ကီလိုတိုးၿမွင္႔ နိုင္သည္။
4.ပရိုတိန္း
(1)（DRIs）အဆိုအရ ပထမအဆင္႔မွစ၍ သေႏၶသားဖြံ႔ၿဖိ ုးဖို႔ အစၿပ ုၿခင္းေၾကာင္႔ ေန႕စဥ္ ပရိုတိန္း ၁၀ဂရမ္လိုအပ္သည္။ ပရိုတိန္း အရင္းအၿမစ္ ထက္ဝက္ေက်ာ္မွာ (High Biological Value, HBV) ၏ပရိုတိန္း၊ ဥပမာ-အဆီနည္းနို႔ထြက္ပစၥည္း၊ ပဲနို႔ရည္၊ တို႔ဖူ စေသာ ပဲဝါမွထုတ္လုပ္သည္႔ပစၥည္းမ်ား၊ ငါး၊ အသား၊ ဥ။
(2) နို႔တိုက္စဥ္ကာလ ၂-၃လ နို႔ပွ်မ္းမွ်အားၿဖင္႔ 850 ml ၊ နို႔ရည္တြင္ ၁.၁%ပရိုတိန္းပါဝင္ၿပီး မိခင္နို႔ရည္မွ ရင္ေသြးအား ပရိုတိန္း၁၀ဂရမ္ေထာက္ပံ႔ေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ နို႔တိုက္မိခင္ တစ္ေန႔လွ်င္ ပရိုတိန္း၁၅ဂရမ္တိုးၿမွင္႔သင္႔ေၾကာင္း အၾကံၿပ ုပါသည္။
5.ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နို႔တိုက္စဥ္ကာလ မ်ားစြာေသာ ဗီတာမင္နွင္႔သတၱဳဓါတ္ တိုးၿမွင္႔ရန္ လိုအပ္ သည္။ အစားအစာမွ်တစြာစားသံုးရန္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ စီရီရယ္ေကြကာ၊ အဓိကအားၿဖင္႔ သဘာဝအေလ်ာက္အစားအစာမ်ားၿဖစ္သည္။ အာဟာရ(သို႔) သတၱဳဓါတ္ ေရြးခ်ယ္ၿဖည္႔စြက္ သင္႔သည္။ (သို႔) ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္အရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ လံုေလာက္ေသာ သတၱဳဓါတ္နွင္႔ ဗီတာမင္ ၿဖည္႔စြက္ရန္ အၾကံ ၿပ ုပါသည္။

6.သတၱဳဓါတ္
(1)ထံုးဓါတ္：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ နို႔တိုက္စဥ္ လံုေလာက္ေသာ ကယ္လစီယမ္ကို စားသံုးသင္႔ သည္။ မိခင္နွင႔္ ကေလးဖြံ႔ၿဖိ ုးတိုးတက္မႈအတြက္ ေန႔စဥ္ ၁၀၀၀မီလီဂရမ္စားသံုးရန္ အၾကံၿပ ုပါသည္။ ကယ္လ္ဆီယမ္ၾကြယ္ဝေသာ အစားအစာမ်ားမွာ အဆီနိမ္႔ေသာ နို႔ထြက္ပစၥည္း၊ တို႔ဖူ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္စသည္တို႔ၿဖစ္သည္။
(2)သံဓါတ္：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ပထမနွင္႔ ဒုတိယကာလတြင္ ေန႔စဥ္၁၅မီလီဂရမ္နွင႔္ တတိယ ကာလတြင္ ေန႔စဥ္၄၅မီလီဂရမ္ တိုးၿမွင္႔ရန္ အၾကံ ုၿပ ုပါသည္။ ေမြးဖြားၿပီးေနာက္၄လ အတြင္း အသံုးၿပ ုရန္ အေၿမာက္အမ်ားသိုေလွာင္ရန္ၿဖစ္သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ သံဓါတ္ခ်ိဳ႔တဲ႔ပါက သေႏၶသားဦးေနွာက္နွင္႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါလကၡဏာ ဆိုးရြား တတ္သည္။ သံဓါတ္ၾကြယ္ဝေသာ အစားအစာမ်ားမွာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အနီေရာင္ အသား၊ ကလီစာမ်ား စသည္တို႔ ၿဖစ္သည္။
(3)အိုင္အိုဒင္း：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အိုင္အိုဒင္း လံုေလာက္မႈမရိွပါက သေႏၶသားၾကီးထြားမႈ ညဏ္ရည္မမီၿခင္းနွင္႔ အာရံုေၾကာၾကီးထြားမႈ မၿပည္႔စံုၿခင္းလွ်င္ ေမြးကင္းစကေလး ေသဆံုးမႈနႈန္းတိုးၿမွင္႔ေစသည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေန႔စဥ္အိုင္အိုဒင္း ၂၀၀မိုက္ခရိုဂရမ္၊ နို႔တိုက္စဥ္ ၂၅၀မိုက္ခရိုဂရမ္ စားသံုးရန္ အၾကံၿပ ုသည္။ အိုင္အိုဒင္း ၾကြယ္ဝေသာ အစားအစာမ်ားမွာ ပင္လယ္ေရညိွ၊ အခြံမာေရသတၱဝါ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ဥ၊ နို႔၊ စီရီရယ္ စသည္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္စားသံုးနိုင္သည္။
(4)ဆိုဒီယမ္：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေသြးတိုး(သို႔) ေဖာေယာင္ၿခင္း အစရိွေသာ လကၡဏာ ရိွပါက ဆိုဒီယမ္ စားသံုးမႈကို ကန္႔သတ္ရန္သင္႔သည္။  
(5)မဂၢနီစီယမ္：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ မဂၢနီစီယမ္စားသံုးမႈတိုးၿမွင္႔သင္႔သည္။ Pre-eclampsia နွင္႔ သေႏၶသားသားအိမ္ hypoplasia ၏ၿဖစ္ပြားမႈကို ေလ်ာ႔ခ်နိုင္သည္။ မဂၢနီစီယမ္ ကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေန႔စဥ္ ၃၅၅မီလီဂရမ္၊ နို႔တိုက္စဥ္ ေန႔စဥ္ ၃၂၀မီလီဂရမ္ သံုးစြဲရန္ အၾကံၿပ ုပါသည္။ ဟင္းနုႏြယ္၊ ကိုက္လန္၊ ဂ်ံဳစပါး၊ ငွက္ေပ်ာသီးစသည္ တို႔ကို စားသံုးနုိင္သည္။
(6)ဇင္႔：ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ဇင္႔ခ်ိဳ႔တဲ႔ပါက သားအိမ္တြင္း သေႏၶသားဖြံ႔ၿဖိ ုးမႈနႈန္းနွင႔္ အာရံု ေၾကာၿပြန္ခ်ိဳ႔ယြင္းတတ္သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ နို႔တိုက္စဥ္ ေန႔စဥ္ ဇင္႔၁၅မီလီဂရမ္ စားသံုးရန္ အၾကံၿပ ုပါသည္။ အသည္း၊ အဆီနည္းေသာအသား၊ ကရုကမာ၊ ေယာက္သြား၊ ငါးသည္ ဇင္႔ၾကြယ္ဝလွပါသည္။
(7)အၿခား：（DRIs）ကိုးကား၍ ဓါတ္သတၱဳစားသံုးမႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ထက္ မပိုသင္႔ပါ။
7.ဗီတာမင္
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊နို႔တိုက္စဥ္ ဗီတာမင္တိုးၿမွင္႔ရန္ လိုအပ္သည္။

• ဗီတာမင္ B1、B2、B6နွင္႔ niacin လိုအပ္ခ်က္သည္ ကယ္လိုရီနွင္႔ ပရိုတိန္းၿမင္႔မားမႈ ၿဖစ္သည္။ B1 အေပါမ်ားဆံုး၊ အခြံမာသီး၊ အသည္း၊ ပဲၾကီးသည္ အဓိက အရင္းအၿမစ္ ၿဖစ္သည္။ B2 အမ်ားစုမွာ အပင္နွင္႔တိရိစာၦန္တစ္ရႈး၊ ႏြားနို႔၊ နို႔ထြက္ပစၥည္း၊ စီရီရယ္ ၿဖစ္သည္။ B6 မွာ အသားအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စီရီရယ္အားလံုး။ niacin ၾကြယ္ဝေသာ အစားအစာမွာ တိရိစာၦန္အသည္း၊ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ ၾကက္သား၊ ငါးကရုကမာ၊ ဥ၊ နို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ အညိုေရာင္ဆန္၊ မိႈ၊ ပင္လယ္ေရညိွစသည္တို႔ၿဖစ္သည္။
• ဗီတာမင္ B12：မိခင္ ဗီတာမင္ B12 ခ်ိဳ႔ယြင္းပါက သေႏၶသားအာရံုေၾကာၿပြန္ခ်ိဳ႔ယြင္း ေစသည္။ သက္သတ္လြတ္စားသူမ်ား ဗီတာမင္ B12 ကို အထူးအာရံုစိုက္သင္႔သည္။ တိရိစာၦန္အရင္းအၿမစ္ၿဖစ္ေသာ အသည္း၊ အသားသည္ အၾကြယ္ဝဆံုးၿဖစ္သည္။
• အၿခား：（DRIs）ကိုးကား၍ ဗီတာမင္စားသံုးမႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ထက္ မပိုသင္႔ပါ။

8.ေဖာလစ္အက္စစ္၏ အေရးပါမႈ
(1)ၿပည္တြင္း ေမြးကင္းစကေလး အာရံုေၾကာၿပြန္ခ်ိဳ႔ယြင္းမႈနႈန္းမွာ ၁၉၉၃မွ ၂၀၀၂ထိ ၁၀နွစ္တာေကာက္ယူ ရရိွသည္မွာ၀.၄-၁၀/၀၀ၿဖစ္သည္။ ပ်မ္းမွ်တစ္ေသာင္းလွ်င္ ၇နႈန္းၿဖစ္သည္။အေမရိကန္သုေတသနလုပ္ငန္းမွ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား ေဖာလစ္အက္စစ္ လံုေလာက္စြာစားသံုးၿခင္းၿဖင္႔ သေႏၶသားဦးေနွာက္နွင္႔ ေက်ာရိုးေမြးရာပါအာရံုေၾကာၿပြန္ ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္ ၿဖစ္ပြားမႈကို ၅၀-၇၀%ေလ်ာ႔နည္းေစသည္ဟု ေဖာ္ၿပခဲ႔သည္။（DRIs）အဆိုရ ေန႔စဥ္ ၄၀၀မိုက္ခရိုဂရမ္ စားသံုးသင္႔ေၾကာင္း အၾကံၿပ ုသည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မည္႔သူ သည္ မေဆာင္မီ၁လနွင္႔ ေဆာင္စဥ္ကာလတြင္ သေႏၶသားအတြက္ ၆၀၀မိုက္ခရိုဂရမ္ လိုအပ္သည္။
(2)စိမ္းလန္းေသာဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ အသည္း၊ ပဲဝါတို႔သည္ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ၾကြယ္ဝ လွသည္။သဘာဝအစားအစာမ်ားဦးစားေပးစားသံုးရန္ အၾကံၿပ ုပါသည္။ အကယ္၍ မလံုေလာက္ပါက ဆရာဝန္၏ညႊန္ၾကားခ်က္ၿဖင္႔ ၿဖည္႔ဆည္းရန္ အၾကံၿပ ုပါအပ္ပါသည္။
9.အစားအစာမ်ားကို မွ်မွ်တတ ေရြးခ်ယ္စားသံုးသင္႔သည္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊နို႔တိုက္သူမ်ား ေလွ်ာ႔ခ်(သို႔)ေရွာင္ရွားသင္႔သည္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္သည္။：
(1)ေဆးရြက္ၾကီး၊ အရက္၊ ေကာ္ဖီနွင္႔ လက္ဖက္ရည္။
(2)အဆီပါဝင္မႈမ်ားေသာအစားအစာ ဥပမာ：အဆီမ်ားေသာအသား၊ ဆီေၾကာ္စသည္႔ အစားအစာ။
(3)မီးခိုးၾကပ္တိုက္အစားအစာမ်ား ဥပမာ :ေဘကြန္၊ ဆားဘဲဥ၊ ငါးဆားနယ္၊ ဝက္ေပါင္ေၿခာက္စသည္တို႔။
(4)ကယ္လိုရီၿမွင္႔ေသာအစားအစာ ဥပမာ :သၾကားလံုး၊ ကိုလာ၊ အခ်ိဳရည္စသည္တို႔။
10.အေစာပိုင္းကိုယ္ဝန္ကာလ ပ်ိဳ႔အန္ပါက ပမာဏနဲနဲနွင္႔ အၾကိမ္ရည္မ်ားမ်ား စားသင္႔သည္။ အဆီနည္းေသာအစားအစာမ်ားကို ေရြးခ်ယ္စားသံုးသင္႔သည္။ မနက္အိပ္ယာထတြင္ ခရက္ကာ၊ မန္ထိုကို ေၿပာင္းစားသင္႔သည္။ ေနွာင္းပိုင္းကိုယ္ဝန္ကာလ ကာဘိုဟိုက္ဒရိတ္ နွင႔္အဆီ အလြန္အက်ြံမ်ားၿခင္းကို ေရွာင္သင္႔သည္။
11.အမည္မသိ တရုတ္ေဆးဆရာက သံုးစြဲေသာပမာဏနွင္႔ အသံုးၿပ ုမႈကို အတည္ၿပ ုသည္။ ဒါေၾကာင္႔ အစာစားၿခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင္႔သည္။
12.ေန႔စဥ္ေလ႔က်င္႔ခန္းနွင္႔ ပတ္သက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ဂရုၿပ ုသင္႔သည္။

(※အခ်က္အလက္ ကိုးကားမႈ：က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနနွင္႔ အမ်ိဳးသားက်န္မာေရးဦးစီးဌာန၊ မိခင္က်န္းမာေရးလက္စြဲစာအုပ္)

【မ်ိဳးရိုးလိုက္ေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ၿခင္း】
လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ မ်ိဳးဗီဇ၂၅၀၀၀ခန္႔ရိွသည္။ DNA ပံုတူအားၿဖင္႔ မ်ိဳးဗီဇ အဆက္ဆက္ ၿပန္႔ပြားသည္။ လူတိုင္းကိုယ္ေပၚတြင္ ၅-၁၀ခ်ိဳ႔ယြင္းဗီဇပါလာသည္။ အမ်ားအားၿဖင္႔ အၿပင္ပန္း အလြန္က်န္းမာေသာဇနီးေမာင္နွံ၊ တစ္ဦး(သို႔)နွစ္ဦးတြင္ ခ်ိဳ႔ယြင္းဗီဇ ၿဖစ္နိုင္သည္။ ေနာက္ မ်ိဳးဆက္ ပ်ိဳးေထာင္စဥ္ ဖြားၿမင္စဥ္ကပင္ မ်ိဳးရိုးလိုက္ေရာဂါကေလးၿဖစ္သည္။

●စစ္ေဆးၿခင္း အဓိက
သာမန္ ေရာဂါမရိွေသာမိသားစု အသက္၃၄ေအာက္မိခင္၊ လက္ရိွက်န္းမာေရးအာမခံမွ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ေၿပာင္းလဲမႈနွင္႔ သေႏၶသားအေၿခအေန ဆရာဝန္နွင္႔မိခင္နားလည္ရန္ စစ္ေဆးမႈ၁၀ၾကိမ္ေပးေဆာင္သည္။ ဆရာဝန္နွင႔္ေဆြးေႏြးၿပီးေနာက္ ကိုယ္ပိုင္စရိတ္ၿဖင္႔ စစ္ေဆးရန္ အၾကံၿပ ုပါသည္။
လက္ရိွကိုယ္ပိုင္စရိတ္ၿဖင္႔စစ္ေဆးရာတြင္ အထူးသၿဖင္႔ ၁၂-၂၀ပတ္တြင္ spinal muscular atrophy gene စစ္ေဆးပါ။ဤေရာဂါဟာ ဆိုးဝါးမ်ိဳးရိုးဗီဇေရာဂါၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ မိဘမ်ားက သယ္ေဆာင္သူ၊ ကိုယ္ဝန္တိုင္းသည္ ၁/၄ထိခိုက္နိုင္သည္႔ အခြင္႔အလမ္းရိွ၍ ကိုယ္ဝန္တိုင္းကို စစ္ေဆးသင္႔ေၾကာင္း အၾကံၿပ ုပါသည္။
Down syndrome ေရာဂါသည္ အၿမဲေတြ႔ရေသာ ဘံုမ်ိဳးရိုးဗီဇၿဖစ္သည္။ အသက္၃၅နွစ္အထက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားတြင္ ၿဖစ္နိုင္ေၿခအခြင္႔အေရးပိုၿမင္႔မားသည္။ သို႔ေသာ္၈၀%ခန္႔သည္ အသက္၃၄နွစ္ေအာက္မိခင္မ်ားမွ ေမြးဖြာလာသည္။ ေဒါင္းေရာဂါကေလးေမြးဖြားမႈ ေလွ်ာ႔ခ်ရန္ amniocentesis လုပ္ဖို႔ရိွမရိွ အသက္၃၄နွစ္ေအာက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အၾကံၿပ ုသည္။
ရွားပါေသာေရာဂါ(သို႔) မ်ိဳးရိုးဗီဇမိသားစုသမိုင္းရိွလွ်င္ ဆရာဝန္နွင္႔ေဆြးေႏြးပါ။ ၁၀-၂၀ပတ္မွာ chorionic villus နမူနာလုပ္ပါ။ ၁၆-၂၀ပတ္မွာ amniocentesis လုပ္ပါ။ ၂၀-၂၄ပတ္မွာ အဆင္႔ၿမင္႔ ultrasound စသည္တို႔စစ္ေဆးပါ။ အၿခားအေထြေထြစစ္ေဆးေရးနွင္႔ ဆက္ႏြယ္ သည္မ်ားကို စစ္ေဆးပါ။
လူတိုင္းမ်ိဳးရိုးလိုက္ေရာဂါ အႏၱရယ္ရိွသည္။ ဆရာဝန္နွင္႔အနီးကပ္ အခ်ိန္မွန္စစ္ေဆးမႈၿပ ုပါ။

(အခ်က္အလက္ ကိုးကားမႈ：Rare Disorders Foundation)

【အခ်ိန္မတန္္မီကေလးေမြးဖြား 】
ကိုယ္ဝန္၂၀ပတ္မွ ၃၇ပတ္မၿပည္႔မီ ေမြးဖြားၿခင္းၿဖစ္သည္။လမေစ႔ကေလးသည္ ေစာင္႔ေရွာက္ ရန္ မလြယ္ပါ။ ေမြးကင္းစကေလးေသဆံုးမႈ အေၾကာင္းရင္းၿဖစ္သည္။ လက္ရိွ လမေစ႔ကေလး ေမြးဖြားၿခင္း အေၾကာင္းရင္း၅၀%မသိပါ။ သိရိွေသာ အႏၱရာယ္အခ်က္မ်ား ပါဝင္သည္ :

ဤအခ်က္အမ်ားစုမွာ ကိုယ္ဝန္မေဆာင္မီေၿပာင္းလဲရန္၊ ေအာက္ပါလကၡဏာၿဖစ္ပါက ဆရာဝန္ အၿမန္ၿပပါ။

(အခ်က္အလက္ ကိုးကားမႈ：က်န္းမာေရးဦးစီဌာနနွင္႔ အမ်ိဳးသားက်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ မိခင္က်န္းမာေရးလက္စြဲစာအုပ္)

【ေမြးဖြားလကၡဏာ】
ေမွ်ာ္လင္႔ရက္မတိုင္မီ၂ပတ္နွင္႔ ေနာက္၂ပတ္ပံုမွန္ဟုယူဆရၿပီး အနီးကပ္ေအာက္ပါလကၡဏာ ေပၚပါက :
1.စိတ္ေအးလက္ေအး ခံစားခ်က္။
ေမွ်ာ္လင္႔ရက္မတိုင္မီ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္၊ သေႏၶသားဦးေခါင္း တင္ပါးဆံုရိုးသုိ႔္ ဆင္းၿခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စိတ္ေအးလက္ေအးရိွၿခင္း၊ ေယဘုယ်အားၿဖင္႔ အစားစားခ်င္စိတ္ ပိုေကာင္း၊ အသက္ရႈေခ်ာေမြ႔ၿခင္း။
2.သားအိမ္ေခါင္းပြင္႔(သို႔) ေသြးဆင္း။
သားအိမ္ေခါင္းတၿဖည္းၿဖည္းပြင္႔၊သားအိမ္အရိအခ်ြဲနွင္႔ေသြးအနည္းငယ္ေရာေနွာ၍ သားအိမ္ေခါင္းမွ ဆင္းလာသည္။ွ
3.နာက်င္(သို႔)ခါးနာ။
(1)အစပိုင္းတြင္ပံုမမွန္နာက်င္မႈနွင္႔ တၿဖည္းၿဖည္းနာက်င္မႈ ရွည္ၾကာလာၿခင္း။
(2)နာက်င္မႈမွာ ဝမ္းဗိုက္နွင္႔ေက်ာ၊ အထူးသၿဖင္႔ sacral အဆံုး၌နာက်င္ၿခင္း။
(3)နာက်င္စဥ္ သားအိမ္မာေက်ာၿခင္း၊ မနာစဥ္ေပ်ာ႔ေပ်ာင္းၿခင္း။
(4)မနွိပ္နယ္(သို႔)လမ္းမေလွ်ာက္ၿခင္းေၾကာင္႔ ထိုနာက်င္မႈသက္သာလိမ္႔မည္မဟုတ္။
4. ေရမႊာေပါက္ (သားအိမ္လမ္းေၾကာင္းမွ ေရအေၿမာက္အမ်ားဆင္းၿခင္း)
သေႏၶသား amniotic မေပါက္ရန္ကာကြယ္ပါ။ အလိုအေလွ်ာက္သားအိမ္ေခါင္းမွထြက္ပါက နာသည္ၿဖစ္ေစ/မနာသည္ၿဖစ္ေစ လႈပ္ရွားမႈေလွ်ာ႔ခ်၍ ေဆးရံုသို႔အၿမန္သြားပါ။

★ဘယ္အခ်ိန္တြင္ သားဖြားခန္းသို႔ ေရာက္သင္႔သလဲ？
အကယ္၍ေအာက္ပါေမြးဖြာလကၡဏာတစ္ခုခုေပၚပါက ေမြးခန္းသို႔တိုက္ရိုက္ အၿမန္ပို႔ပါ။：
1.ေဝဒနာစည္းမ်ဥ္း：ပထမသေႏၶသား ၇-၈မိနစ္ေဝဒနာ၁ၾကိမ္၊ ဒုတိယသေႏၶသား ေဝဒနာ ေမြးနုိင္သည္။
2.သားအိမ္ေခါင္းပြင္႔ၿခင္းႏွင္႔ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအရေဝဒနာ။
3.ေရမႊာေပါက္ၿခင္း။

(အခ်က္အလက္ ကိုးကားမႈ：က်န္းမာေရးဦးစီဌာနနွင္႔ အမ်ိဳးသားက်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ မိခင္က်န္းမာေရးလက္စြဲစာအုပ္)